Ikram yahya
كؤليَذى زانستة مرؤظايةتيةكان
بةشى بنةماكاني ئاين
ئيعجازي
قورئاني ثيرؤز
ئامادةكردن:
إكرام يحيي
عبدالله
سةرثةرشتي:
د ناصح كريم
بسم الله الرحمن الرحيم
إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره ، ونعوغ بالله من شرور انفسنا ومن
سيئات اعمالنا ، من يهدِ الله فلا مضل له ، ومن يضلل فلا هادي له ، واشهد ان لا
إله الا الله واشهد ان محمداً عبده ورسول .
ثيَشةكى ............
هةروةك ئاشكراية كة ئيَمةى مرؤظ لةسةدةى بيست و يةكدا ذيان دةبةينة سةر ،
كة بةسةدةى زانست و تةكنةلؤذيا ناسراوة ، بةلاَم سةدةيةك بةكؤي هةموو زانست و
داهيَنانيَك لةو سةري كيَشةو ئاذاوةداية ،
لة بؤشاييةكى رؤحى و دارِماني بنةما مرؤظايةتيةكان ، وة ونبونتي رِيَز و
خؤشةويستى و لةناضونى هيَمني و ئاسايش ، ون كردنى هةموو بنةما ئةخلاقيةكان ،
طؤرِانى ئارِاستةى جيهان بةرةو ئارِاستةيةكى ناديار ، كة لة ذيَر ضةثؤكى كة
سانانيَكي ستةم كاردا بووةتة طؤرِةثاني جةنط و كوشتار و تاقيكردنةوةى هةموو جؤرة
ضكيَكي كؤمةلَ كوذةكان لةذيَر ضةند ناو بةهانةى جياوازدا ، طؤرِانى باري سروشتى و
جوطرافي طؤي زةوى و دروست بوونى جةندةها نةخؤشي ثيَشبينى نةكراو كة ئةمانةش بؤ
خؤيان بونةتة ضةكيَكى كؤمةلَ كوذ ، كة لة
زؤربةى ولاَتانى بةناو ثيَشكةوتو ئةم ضاخة بة ضاخي (( عصر الايدز ))
ناودةبةن ، كة ئةمانة هةموويان لةذيَر ئالاَى سةدةى زانست و تةكنةلؤذيادا خؤيان ون
كردووة ، بةلاَم خؤشبةختى و ئاسودةى بؤ ئةو مرؤظةى كة خؤي لةذيَر ئةو ئالاَدا
دةبينيَت كة ثيَش ضواردة سةدة لةمةوبةر شةكايةوة ، دةزانيَت ماناى ذيان – ئاين –
ئازادي – زانست ضيية ! دةبيَ بثرسين ئةو ئالاَ كام ئالاَية ئةوةندة شةكاوةية ،
دةبيَ خاوةنى كيَبي و بةرنامةى ضيبيَ و ناوي ضيبيَ ؟؟؟
بيَ طومان و دوو دلَي ئةوة ئالاَى شةكاوةى ثيرؤزى ئيسلامة ، ناوى ( لا إله
إلا الله ) ية و خاوةنةكةى زاتي ثيرؤزى ( الله ) ية و بةرنامةى قورئانى ثيرؤزى
كةلامى خوداية و ثةيامبةرةكةشي محمد ( ~ )
كة لةسةدةى زانست و تةكنةلؤذيادا بؤتة سةرمةشقي مرؤظة رِاست بيَذةكان ،
لةطةلَ ئةو هةموو دوذمن كاريةى بةرامبةرى دةكريَت و هةولَي لةناو بردنى دةدةن
شويَنكةوتوانى دةضةوسيَنريَنةوة و ئازار دةدةريًن لةبةرامبةر ثاشطةز بوونةوة لةم
ئاينة ثيرؤزة ، بةلاَم سوثاس بؤ خوا رِؤذ لة دواى رِؤذ ئةم رِوناكية بلَيَسة دةستيَنيَ
..........
قورئان كة كؤتا ثةرتوكة و كؤكراوةى
ثةرتوكةكانى ديكةى خوداي بالاَدةستة ، بةدةر لةبةرنامةى ئاين و ذيان لةم ضاخةدا
خؤي لة طةورةترين سةرضاوةى زانستيشدا بينيوة ، بؤية ثيَويستة لةسةر ئيَمةى
موسلَمان تةنها ئةم ثةرتوكة ثيرؤزة بكةينة سةرضاوةى ئاين و بةرنامةى ذيان و كانطاي
زانست ، وة خؤمان بةدوور بطرين لة هةموو بةرنامةيةكى ديكة كة هةريةكةيان لةذيَر
ناويَكى جياوازداية و كةضي تةنها بؤ يةك مةبةستيش كار دةكةن ، ئةويش لةناو بردنى
ئةم قورئانة ثيرؤزةية بؤية لةم ساتةدا
ثيَويستة لةسةر ئيَمة موسلَمان بةرطري لةم ئاينة ثيرؤزة كةين و بيثاريَزين لة
هةموو دةستيَكي تاوانكار ، وة لةنهيَنيةكاني قورئان كةلَك وةربكرين و بيكةينة
طةورةترين سةرضاوةى هةر داهيَنان و ثيَشكةوتنيَك ، وة دةبيَت زياتر كةلَك لةم
ثةرتوكة ثيرؤزة وةربطرين و لةدةرياى زانست و زانياري دا مروارى بةنرخ دةست بخةين ،
هةتا بيَتة مايةى زياتر باوةرِ هيَنان و دلَنيا بوونى بؤ شويَن كةوتوانى و
طةورةترين بةرطريكار بيَت بؤ هةموو ناحةز و دوذمنان بةم ثةرتوكة ئاسمانية .......
واتاى ئيعجاز :.......
وشةى ( عجز ) بةواتاي دةستةوسان و بيَ تواناي ديَت لةبةرامبةر شتيَكدا ، وة
سةرضاوةكةى ( إعجازة ) كة وشةي ( المعجزة ) ى ليَوةرطيراوة ..
1
. زانستى ئاو ---
سورِي ئاو
لةسالَى 1580 دا كة ( بيَرنارد ثؤليسؤي ) بيردؤزي سورِي ئاوى باسكرد ئةوةى وت كة ضؤن ئاو دةبيَت
بةهةلَم لةزةرياكاندا و دواتر سارد دةبيَتةوة و دةبيَت بة هةور و هةورةكان لةو
ناوضةيةدا دةسورِيَنةوة كة تيَيدا دروست بوون و دواتر ضرِدةبنةوةو باران دةباريَنن
. ثاشان ئةم ئاوة لةشيَوة ى جؤطة و دةرياضة كؤدةبيَتةوة و دةرِذيَتة ناو زةرياكان
و ئةم سورِةش باسكرا سورِيَكى بةردةوامة . لةسةدةى حةوتةمى ثيَش زاين (1 ) برِواى وابو كة ( با ) ثرِيشكةى ئاوةكاني
سةر رِوى زةريا كان هةلَدةطريَت و ثاشان لة شيَوةى باران دةيباريَنيَت .
لةسةردةمى كؤندا خةلَكي
سةرضاوةى ئاوى ذيَر زةويان نةدةزانى ،
وايان دةزاني كة ئاوي زةياكان بةهؤي كاريطةري ( با ) وة بة كيَشوةرةكاندا ديَت و
دةضيَت و دةطوازريَتةوة ...
_____________
( 1 ) يةكيَكة لة زانا و
فةيلةسوفة كؤنةكاني يؤنانيةكان كة لة نيَوان سالَاني 544 بؤ 624 ثيَش زاين ذياوة
بة باوكي زانست و يةكةمين فةيلةسوفي يونانى دادةنريَت .
هةروةها برِوايان وابوو كة
ئاوةكان لةرِيَطةى ضةند رِيَرِةويَكي نهيَني يا ضالَي طةورةوة دةطةرِيَنةوة بؤ ناو
زةرياكان ، ئةم رِيَرِةوانةش ثيَيان دةوتريَ " دؤزةخ " ئةم بيرؤكانة
تاسةردةمى ( ئةفلاتون ) بةردةوامبوو ، تةنانةت ( ديكارت ) كة يةكيَك بو لة
طةورةترين بيرمةندةكانى سةدةى هةذدةهةم ئةم بيرؤكانةى ثشترِاست كردةوة ، تا سةدةى
نؤزدةهةم لة بيردؤزةكةى ( ئةرستؤ ) شتيَكي باوبوو ، كة بة طويَرةى ئةم بيردؤزة كة
ئاو لة ئةشكةوتة ساردةكاندا ضرِدةبيَتةوة ثاشان جؤطةو دةرياضةكان دروست دةكات كة
دةضنة ناو كانيةكانةوة . بةلاَم
لةسةردةمي ئيَستادا ئيَمة طةيشتوين بةو رِاستيةى كة رِيَذنة بارانةكان كة
دةرِذيَنة نا درزةكاني زةوييةوة بةرثرسن لة بوونى ئاوى ذيَر زةوى ..
ئةمةش لةم دةقةدا لة قورئاندا
باس كراوة :
( 1 ) (أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَلَكَهُ
يَنَابِيعَ فِي الْأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ )
واتة : ئايا تؤ نهتبينيوهو
سهرنجت نهداوه: بهراستى خوا له ئاسمانهوه بارانى باراندووه، لهوهودوا لهناو
ناخى زهويدا كؤى دهكاتهوه، پاشان بهشيَوهى كاريَز وكانى دهريدههيَنيَت، ئهوسا
ههر بهو ئاوه كشتوكالَى ههمهجؤر و ههمهرِهنگ دهرويَنيَت .
( 2 ) ( وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ
فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ )
( ههر ئيَمه له ئاسمانهوه به ئهندازه و نهخشهيهكى
دياريكراو بارانمان باراندووه و ئينجا له ناخى زهويدا جيَگيرمان كردووه،
بيَگومان ئيَمه بهجؤرهها شيَوه دهتوانين ئهو ئاوه لهناو بهرين و ئهو
سهرچاوانه وشك بكهين.)
( 3 )( وَأَرْسَلْنَا الرِّيَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً
فَأَسْقَيْنَاكُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ
بِخَازِنِينَ )
واتة : (يهكيَك له بهخششهكانى
خوا ئهوهيه) ئيَمه شنهبامان ناردووه كه پيتيَنهرى رووهك و دارو درهخته،
ههروهها بارانمان له ئاسمانهوه باراندووه و ئيَوهى پىَ تيَراو دهكهين (سهرهرِاى
كشتوكالََ و زيندهوهران) بىَ ئهوهى ئيَوه ئهو ئاوانهتان زهخيره كردبيَت
(ئيَمه له ژيَر زهويدا بؤمان دابين كردوون، بههؤى كانى، ياخود بيرهوه دهستتان
دهكهويَت )
وشةى ( لواقع ) ليَرةدا بةكار
هيَنراوة بريتية لة كؤي وشةى ( لقع ) كة واتا ثيتاندن وة ياخود سكثرِكردن ، لةم
دةقةدا وشةى ( ثيتاندن ) كة با هةورةكان ثالَدةنيَت بؤ لاي يةكتري و بةم شيَوةية
ضرِييةكةيان زياد دةكات و دةبيَتة هؤي دروستبوونى هةورةبروسكة وة ثاشان باران
بارين .وة هةمان باس لةم دةقانةى تري قورئاندا باس دةكريَت :
( 4 ) (أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ
يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ
خِلَالِهِ وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ جِبَالٍ فِيهَا مِنْ بَرَدٍ فَيُصِيبُ
بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ يَشَاءُ يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ
يَذْهَبُ بِالْأَبْصَارِ )
واتة : ئايا نابينيت كه بيَگومان خوا بهئارامى و شيَنهيى ههورهكان
بهئاسماندا دهبات دوايى پهيوهستيان دهكات بهيهكهوه، ئهوسا كهلَهكهيان
دهكات لهسهر يهك، ئينجا دهبينيت لهتويَى ئهو ههورانهوه كه وهكو كيَو
وان باران و تهرزه دهباريَنيَت (كاتيَك كه بهفرؤكه سهروو ههورهكان دهكهوين
بهچاكى بؤمان دهردهكهويَت، كه ههورهكان وهك چيا چوون به ئاسمانداو دؤلَ
و شيو لهنيَوانياندا ههيه)، جا لهسوودى ئهو بارانه به ههركهس خوا بيهويَت،
خيَرو بهرهكهت دهبهخشيَت، ههركهسيش كه بيهويَت ليَى دوور دهخاتهوه،
(ههوره بروسكهكان ئهوهنده بههيَزن) خهريكه بريسكهكهيان بينايى چاوان بهريَت
.
( 5 ) (اللَّهُ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَيَبْسُطُهُ فِي
السَّمَاءِ كَيْفَ يَشَاءُ وَيَجْعَلُهُ كِسَفًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ
خِلَالِهِ فَإِذَا أَصَابَ بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ إِذَا هُمْ
يَسْتَبْشِرُونَ )
واتة : ( خوا ئهو زاتهيه كه چهندهها
جؤر با دهنيَريَت، ئهو با يه ههور ههلَدهگريَت و لهگهلَ خؤيدا راپيَچى دهكات،
جا خوا پهخشى دهكاتهوه به ئاسماندا بهههر شيَوازو شيَوهيهك كه بيهويَت،
ههورهكان پارچه پارچه دهكات، ئينجا دهبينيت باران له نيَوانياندا دهردهچيَت
و دادهبهزيَته سهر زهوى، جا كاتيَك بارانهكهى باراند بؤ ههر تاقميَك له
بهندهكانى كه بيهويَت، ئهوانيش يهكسهر خؤشحالَ و دلَخؤش دهبن و مژده دهدهن
به يهكترى ...)
بيَطومان داتا نويَيةكاني زانستى
ئاوزانيش زؤر باش يةك دةطرنةوة لةطةلَ وةسفة قورئانيةكان بؤ هةمان دياردة ، سورِي
ئاو لة ضةندةها ئايةتى قورئاني ثيرؤزدا باسكراوة : 7 :57 – 67 : 30 – 25 : 48،49 –
35 : 9 – 36 : 34 – 45 : 5 – 50 : 9،11 ..........
___________
( 1 ) الزمر [21]
( 2 ) المؤمنون[ 18]
( 3 ) الحجر} 22{
( 4 ) النور} 43{
( 5 ) الروم }48{
2 . زةوي
زاني ---
شاخةكان وةك
ميَخي ضادر وان
لةزاسنتي زةويزانيدا دياردةى (
لولبون ) دياردةيةكي تازة دؤزراوةية . دياردةى لولبوون بةرثرسة لة دروست بوونى
زنجيرة ضياكان ، ئةم تويَكلَةى زةوى كة
ئيَمةى لةسةر دةذين وةك قاوغيَكى رِةق واية ، بةلاَم ضينةكاني ترى ذيَرةوة طةرم و
شلن ، هةربؤية شياو نية بؤ هةر جؤريَك ذيان .. ئةوةش زانراوة كة جيَطيري و ضةسثاوى
شاخةكان ثةيوةستة بة لولبوونةوة ، كة هةر ئةم لولبوونانةش بونة هؤي بنضينةو
دامةزريَنةري شاخةكان .
زاناياني بواري زةوى زاني ثيَمان
دةلَيَن كة نيوةتيرةى زةوى ( 6035 ) كيلؤمةترة و ئةو ئةو تويَكلَةى زةوى ئيَمةى
لةسةر دةذين زؤر تةنكةو لة نيَوان ( 2 كم بؤ 35 كم ) داية بةهؤي تةنكي تويَكلَى
زةويةوة ئةطةري توشبوون بة بومةلزة و لةرينةوة زؤرة .
شاخ و كيَوةكان هةروةك و كؤلَةكة
يان ميَخي ضادر كاردةكةن كة ضيني تويَكلَي
زةوي دةطرن و ناهيَلَن توشي لةرزين و شلؤقان بيَت و جيَطيري و ضةسثاوى بةم
تويَكلَة تةنكة دةبةخشن ، قورئاني ثيرؤزيش دةقا و دةق هةمان وةسفي بؤ ئةم دياردةية
تيَداية :
(أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا _ وَالْجِبَالَ
أَوْتَادًا ) النباء (
6-7 )
واته : ئايا زهويمان وهك لانكه
بؤ فهراههم نههيَناون " (ئايا) كيَوهكانمان وهك ميَخ بؤ دانهكوتاون؟
وشهی ( أوتاد ) واته كؤلَةكة يان ميَخ ( ئةوةى ضادر و رِةشمالَي ثيَ جيَطير
دةكريَت ) كة تةني قولَي لولن لة زةويدا ضةسثاون ، ثةرتوكي " Earth " كة لة زؤربةى زانكؤكاني جيهاندا
دةخويَنريَت ، يةكيَك لة نوسةرةكاني دكتؤر " Frank Press " ة كة بؤ ماوةى دوانزة
سالَ سةرؤكي بةشي ئةكاديمى زانست بوو لة ئةمريكا هةروةها رِاويَذكاري زانستى سةرؤك
كؤماري ئةمريكا " Jimmy Carter " بوو
، لة كتيَبةكةيدا زؤر بةجواني رِوني كردوةتةوة كة شاخةكان وةك ميَخ وان و زؤر بة
قولَي رِةطةكانيان بة زةويدا داضةقيوة ( 1 ) ، بةطويَرةى
وتةكاني ئةم دكتؤرة ، ضياكان رِؤلَيَكي طةورة
دةبينن لة ضةسثاندن و جيَطير كردنى تويَكلَي زةويدا . قورئاني ثيرؤزيش زؤر
بةرِونى ئاماذةى بة فةرماني شاخ و كيَوةكان داوة لة ثاراستنى زةوى لة بومةلةرزة و
شلؤقان .
(وَجَعَلْنَا فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ
بِهِمْ ) (2)
واتة : لهزهويشدا كهژو كيَوهكانمان
چهسپاندووه، تا لاسهنگ نهبيَت و لار نهبيَتهوه و ههلَيان نهگيَرِيَتهوه
.
وة لة ضةند ئايةتيَكي تريشدا باسي
هةمان ثةيام كراوة لة : 31 : 10 – 16 : 15
________________
(1) Earth – 157 _ 435
(2) الاْنيا- 31
بةرِاستى هاوماناي و رِيَككةوتنيَكي زؤر ناوازة بةدي دةكريَت لةنيَوان
وةسفة قورئانيةكان و داناكاني بواري زةوى زاني . كيَوةكان بة تؤكمةيي جيَطير كراون
..
رِوكاري زةوى بؤ ضةندةها ثارضةى رِةق كةرت كةرت كراوة كة نزيكةى ( 100 ) كم
ئةستور دةبيَت . ئةم ثارضانة سةر شويَنى نيمضة تواوة كة ثيَيان دةوتريَ " asthenosphere " دةكةون ، دروست بوونى
شاخةكان لة ليَوارةكاني ئةم ثارضانةدا رِودةدات ، ضيني تويَكلَي زةوى بة ئةستوري
(5) كم لةبني زةرياكانةوةية و نزيكةى (35) كم لةذيَر رِوتةختى كيشوةرةكانيةوة و
نزيكةى (80) كم ئةستوريةكةيةتى لةذيَر زنجيرة ضيا طةورةكانةوة ، ئةمانةش
دامةزريَنةري بةهيَزن كة ضياكانيان لةسةر دانراوة . قورئاني ثيرؤزيش باسي لةم
ئايةتةدا باسي ئةم دامةزريَنةرة بةهيَزةى ضياكان دةكات . (وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا ) (1) واتة : (
كيَوهكانيشى به تؤكمهيى دامهزراندووه.)
هةمان ثةيام لة قورئاندا دوبارةكراوةتةوة " 88 : 19
بةم شيَوةية ئةم زانياريانةى لة قورئاني ثيرؤزودا باسكراون دةربارةى سروشتى
ضيا و كيَوةكان زؤر بةوردي دةطونجيَت لةطةلَ دؤزينةوة شازةكاني زةوى زانيدا ....
-----------------------------------------
(1) النازعات 32
3 – ثزيشكي ...
هةنطوين و ضارةسةريَك بؤ مرؤظايةتى
هةنط شيلةى ضةندين جؤري جياواز
لة ميَرووةكان دةمذيَت و لة ناو لةشيدا دةيكات بة هةنطوين وة لة ناو خانة
واكسييةكانيدا هةلَي دةطريَت ، تةنها لةماوةى ئةم دوو سةدةيةى دوايدا مرؤظ ئةوةى
زانيوة كة هةنط لةناو سكيدا هةنطوين هةلَدةطريَت ، لةكاتيَكدا ئةو رِاستية ثيَش
1400 سالَ لةمةو بةر لة قورئاندا باسكراوة لةم دةقةدا : (يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ
أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ ) واتة : جا لهناو سكى ئهو ههنگانهوه شلهيهكى رهنگ جياواز ديَته
دهرهوه كه شيفاي تيادايه بؤ(زؤر نهخؤشى) خهلَكى .
ئيَمة تازة بؤمان دةركةوتووة كة
هةنطوين تايبةت مةندى سارِيَذكردني هةية و وةك دذة ميَروو بةكارديَت . رِوسةكان
لةجةنطى جيهاني دووهةمدا هةنطوينيان دةخستة سةر برينةكانيان . هةنطوينةكةش
برينةكةى بةشيَداري دةهيَشتةوةو دواى كةضاكدةبووةوة ، زؤر كةم شويَنةواري بريني
ثيَوة ديار دةبوو . وةبةهؤي زؤري ضرِيةكةيةوة ، هيض كةرِويةك يان بةكتريايةك
ناتوانيَت لةناو هةنطويندا طةشةبكات . ئةمةش زؤر بةرِونى دةركةوت لةنزيكةى (22)
نةخؤشي بيَضارةسةري سنط و ئةلَزايمةر ... لة ئينطلتةرا كةلةلايةن خوشكة" Carole" وة ضارةسةر كران ، كة
ثةرستاريَك بوو (proplis ) ي بةكارهيَنا كة هةنطةكان شانةكانياني ثيَدادةثؤشن دذي بةكتريا (1)
________________
(1)
: دامةزراوةى تويَذينةوةى ئيسلامي
ئةطةر كةسيَك هةستياري هةبيَت بؤ
رِوةكيَكي دياري كراو ، ئةوة دةكريَت هةنطويني لةم رِوةكةوة ثيَبدريَ بؤ ئةوةى
بةرطري دروست بكات بؤ ئةو هةستيارييةي ،
هةنطوين دةولَةمةندة بة فكتؤز و ظيتامين K ..
ئةو زانياريانةى كةلة قورئاندا
هاتوون دةربارةى هةنطوين ، ضةندين سةدة دواى دابةزيني قورئان دؤزرايةوة...
هةنطوين دةولَةمةندة بة ماددةكاني
دذة ئؤكسان :
كرداري ئؤكسان كردايَكي رِوخيَنةرة
لة لةشدا و مرؤظ زوتر ثير دةبيَت ئةطةر كرداري ئؤكساندن ضالاك بيَت لةلةشيدا ،
هةنطوين مادةى فينؤليةى دذة ئؤكسانةكاني تيَداية كة بةرطري لةش زياد دةكات
لةبةرامبةر ئةم كردارة تيَكدةرةدا (1) لةتويَذينةوةيةكي
نويَدا كة لةفةرةنسا كرا و لة طؤظاري ( J Nutr ) دا لةذمارةى مانطي نؤفةمبةري 2002 دا
بلاَوكرايةوة ، تويَذينةوةكة لةسةر مشك كرا و بينيان بة ثيَداني هةنطوين ثيَيان
رِيَذةى مادة دةذة ئؤكسانةكاني وةك : ئةلفا تؤكؤفيرؤلَ زياد دةكات و كرداري ئؤكسان
بةتايبةت لةدلَياندا كةم دةبوو ، لةبةر
ئةم كاريطةرةى هةنطوين كة دةبينريَت لة ولاَتان و شارةكاني ناوةرِاستي ئاسيا وةك :
( طهشقةند و
سةمةرقةند ) كة بةرِيَذةى زؤر هةنطوين بةكار ديَنن خةلَكي ئةو ولاَتانة لة تةمةنى
90 سالَيدا لةطةرمةى طةنجيدان .
_____________
(1)
من أوجه الإعجاز
العلمي في عالم النحل – د . قطب عامر فرغلي
4 – فيزيا ...
ئةتؤميش
لةضةند بةشيَك ثيَك هاتووة
لةكؤندا بيردؤزيَكي بةناوبانط
هةبوو كة لاي خةلَكي زؤر ثةسةند بوو ناوي بيردؤزي ( ئةتؤمي ) بوو يةكةم جار ئةم
بيردؤزةية لةلايةن زاناي بةناو بانطي يوناني " Democritus " ةوة
ثيَشكةش كرا كة 23 سةدة ثيَش ئستة ذياوة وةئةوانةى دواي ئةويش ذياون بانطةشةى
ئةوةيان دةكرد كة بضوكترين يةكةي ثيَوانةى ماددة بريتية لة ئةتؤم هةروةها عةرةبي
سةردةمي كؤنيش هةمان بيروبؤضونيان هةبوو لةزماني عةرةبيدا وشةى ( الذرة ) بةرامبةر وشةى ئةتؤم بةكار ديَت ، زانستي سةردةم
ئةوةمان ثيَدةلَيَت كة دةكريَ ئةتؤميش دابةش بكريَت بؤ بةشي لةخؤ بضوكتر و ئةم
رِاستيةش بةرهةمي سةدةي بيستة ، بةلاَم ثيَشنيار كردني ئةم رِاستية 14 سةدة
لةمةوبةر دةبيَتة شتيَكي نامؤ تةنانةت بؤ خودي عةرةبةكانيش ! ضةنكة ( ذرة ) يان ئةتؤم سنوري كؤتاي بووة لةبيري ئةواندا بةلاَم كة
ئةم ئايةتة هاتة خوارةوة ئةم سنورةى رِةت كردةوة (( وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَأْتِينَا السَّاعَةُ قُلْ بَلَى وَرَبِّي
لَتَأْتِيَنَّكُمْ عَالِمِ الْغَيْبِ لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِي
السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْبَرُ
إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ )) سباء 3 (1)
واتة : ( ئهوانهى كافرو خوانهناسن
دهيانوت: قيامهت ههر نايهت و نامانگاتىَ، ئهى پيَغهمبهر(صلى الله عليه
وسلم) پيَيان بلَىَ: نهخيَر وانيه، سويَند به پهروهردگارم ههر يهخهتان دهگريَت
چونكه ئهو زاته زانايه بهنهيَنى و شاراوهكان ( چاك دهزانيَت كهى بهرپاى
دهكات)، ئهندازهى كيَشى گهرديلهيهك له ئاسمانهكان و زهويدا له خوا وون
نابيَت، ههروهها لهويش بچوكتر يان گهورهتر نييه كه له كتيَبى تايبهتي
روون و ئاشكرادا، له لوح المحفوظ دا تؤماره نهكرابيَت .)
ئةم ئايةتة ثيرؤزةى ئاماذة بةزانستي رِةهاي ثةروةرطار دةكات كة هيض
شتيَكو ليَي ون نابيَت و هةموو شتيَك دةزانيَت ض شاراوة بيَت يان ئاشكرا . لةمةش زياتر
خواي طةورة باسي ئةوة دةكات كة ئاطادارة بةهةموو شتيَك كة طةورةتر يان بضوكتربيَت
لة ئةتؤم بةم شيَوةية دةقةكة بةرِونى باسي ئةوة دةكات كة دةكريَت شتيَك بضوكتربيَت
لة ئةتؤم ، ئةم رِاستيةش تا ئةم ماوانةى ثيَشوو نةدؤزرابؤوة ..........
______________
(1)
هةمان رِاستى لة قورئاندا لة " 10 : 61 " دا
باسي ليَوة كراوة ..
5 - فيسيؤلؤجي ...
سورِي خويَن
و شير (1)
قورئان 600 سالَ بةر لةباسكردنى
سورِي خويَن لةلايةن " ابن نفيس " ةوة دابةزي وة 1000 سالَيش بةر لةوةى
" ويليام هاروي " ئةم دؤزينةوةية بطةيةنيَتة رِؤذئاوا ، تةنانةت سيَ
سةدة ثيَش ئةوةى بزانريَت ضي لة رِيخؤلَةكاندا رِوودةدات بؤ ئةوةى دلَنياببنةوة
لةوةى كة ئةندامةكان لةرِيَطةى هةرسكردن و هةلَمذينةوة خؤراكيان ثيَدةدريَت
ديَرِيَك لة قورئاندا باسي سةرضاوةي ثيَكهاتةكاني شير دةكات ، بةو شيَوةيةى
رِوودةدات .
بؤ تيَطةيشتن لة ديًرِةكاني قورئان
كةباس لةم شتانةى سةرةوة دةكات ثيَويستة ئةوة بزانين كة ضةند كارليَكي كيميايي لة
رِيخؤلََةكاندا رِودةدةن و لةويَشةوة ئةو ماددانةى كة لةخؤراكةوة بةدةست خراون دةطويَزريَنةوة
بؤ ناو خويَن لة رِيَطةى سيستةميَكي ئالَؤزةوة ، زؤر جار لةرِيَطةى جطةرةوة ئةمةش
بةثيَي سروشتى كيميايي ماددةكة دةبيَت خويَنيش دةطوازريَتةوة بؤ هةموو ئةندامةكانى
لةش ، لةنيَويشياندا ئةو رِذيَنانةى كة شير دروست دةكةن ، بةشيَوةيةكي سادةتر دةتوانين بلَيَن كؤمةلَيَك
مادةى دياري كراو لةرِيَطةى ئامرِازةكاني رِيخؤلَةكانةوة دةضنة ناو لولةخويَنةكاني
ئةم رِيخؤلاَنةوة ، وة دواتر لةرِيَطةى خويَنةوة بؤ ئةندامةكاني لةش دةطوازريَنةوة
،
وة ئةطةر لةم ديَرِةى قورئان تيَبطةين ئةوة ئةم برِطةية فيسيؤلؤجيية زياتر
دةنرخيَنريَت : ( وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً
نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا
سَائِغًا لِلشَّارِبِينَ ) النحل [66] واتة : ( بهرِاستى له بوونى مالآت
و(زيندهوهرانى جؤراو جؤردا) پهندو ئامؤژگارى ههيه بؤتان و جيَگهى سهرنج
و تيَرِامانه، له نيَوان ئهو شتانهى كه له سكياندا ههيه، له گژوگياى ههرس
كراوو خويَندا، شيريَكى پاك و بيَگهردو خؤش و بهتام وگهوارا بهرههم دههيَنين
بؤ ئهوانهى دهيخؤنهوه.)
( وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ
مِمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ
)
المؤمنون [21] واتة : ( بهرِاستى لهبهديهاتنى مالآتيشدا
جيَگهى سهرنج و پهنده بؤتان (كه ورد ببنهوه و بهديهيَنهرى جوانكار
بناسن) جا لهوهى كه له سكياندا بهدي ديَت(مهبهست شيره) دهرخوارتان دهدهين
و چهندهها كهلَكى زؤري ترى ههيه بؤتان (له پيَستيان، له خورى و
موويان...هتد) ههروهها ليَشيان دهخؤن (گؤشت و جگهرو سهرو پيَيان بهجؤرهها
شيَوه ئاماده دهكهن و خواردنى خؤشيان لىَ دروست دهكهن).)
باسكردني ثرِؤسةى دروستبووني شيري
مانطا 1400 سالَ لةمةوبةر لةقورئاندا بةتةواوي وةك ئةوة واية كة لةم ماوانةى
ثيَشوتردا زانستي فيسيؤلؤجي ثيَطةيشتووة ...
________________
Quran And Modern Science (1)
6 - ئيعجازي
ذمارةى
سالَي ( 12
) مانطة لة قورئاني ثيرؤزدا
( إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ
شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا
أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلَا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ
أَنْفُسَكُمْ وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ
كَافَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ ) التوبة [36]
واتة : ( بيَگومان ژمارهى مانگهكان لاى خوا دوانزه مانگه، لهكتيَبى
خوادا (له لوح المحفوظ)دا دياريكراوه، ههر لهو رؤژهوه كه ئاسمانهكان و زهوى دروست
كردووه، چوار مانگى به حهرام داناوه (واته جهنگ تيايدا نابيَت بهرپا
ببيَت)، ههر ئهوهيه ئايين و بهرنامهى راست و دروست، كهوابوو لهو مانگانهدا
ستهم له خؤتان مهكهن و جهنگ بهرپا مهكهن، بهلَكو تهنها دژى موشريكانى
(شهرِهنگيَز) ههمووتان بجهنگن به گشتى ههروهكو ئهوان دژى ئيَوه دهجهنگن
بهگشتى، ئينجا بشزانن كه خوا يارو ياوهرى ئهو كهسانهيه كه ليَى دهترسن
و پاريَزكارن. )
ئيعجازي ذمارةى لةم ئايةتة
ثيرؤزةدا : ذمارةى ئةم ئايةتة ( 36 ) ة لة سورةتى ( التوبة ) دا ، وةذمارةى
وشةكاني ئةم ئايةتة ( 36 ) وشة ثيَك هاتووة ، هةروةها ذمارةى سورةتي ( التوبة ) لة
قورئاني ثيرؤزدا ( 9 ) ية ، واتة نؤيةمة سورةتى قورئاني ثيرؤزة .
ئةطةر بيَين ليَكدانةوةيةكي ذمارةى
بكةين لةم ئايةتة ثيرؤزةدا موعجيزةيةكي خوداي دةبينين لةم ( 36 ) وشةيةدا :
36 × 36 = 1296
ئةطةر ئةم ذمارةية دابةش بكةين
بةسةر ذمارة ( 12 ) دا ، كةلةم ئايةتة ثيرؤزةدا هاتووة : [ إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ
شَهْرًا فِي كِتَابِ ] التوبة 36
ئةم ئايةتة ثيرؤزة باس لةمانطي
هةيظي دةكات و دةفةرميَت ( بيَگومان ژمارهى مانگهكان لاى خوا دوانزه مانگه، لهكتيَبى
خوادا (له لوح المحفوف)دا دياريكراوه )
واتة ئةطةر ذمارة ( 1296 ) دابةش
بكةين بةسةر ( 12 ) مانطةكةى سالَدا دةبينين :
1296 ÷ 12 = 108 وة ذمارة ( 108 )
كؤي هةرسيَ ذمارةكة دةكاتة : 8 + 0 + 1 = 9 ، ثاشان ئةطةر ذمارة 108 ÷ 9 دةكاتة 12
، واتة كؤي هةر دوانزة مانطةكةى سالَ [ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ ]
هةروةها وشةى ( الشهر ) 12 جار
دوبارة بووةتةوة لة قورئاني ثيرؤزدا !
هةروةها خواى طةورة لة قورئاني ثيرؤزدا باسي ( 4 ) مانطة حةرامةكة دةكات و
دةفةرميَت : ( إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ يُضَلُّ
بِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّمُونَهُ عَامًا
لِيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللَّهُ
زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ
الْكَافِرِينَ ) التوبة [37] واتة : ( بهراستى دواخستن و دهستكارى كردنى ئهو مانگانهى كه
جهنگ تياياندا حهرامه، بؤ كاتيَكى تر؛ سهركهشى و رؤچونيَكى زياتره له
كوفرو خوانهناسيدا، ئهوانهى كه بىَ برِوا بوون پيَيگومرِا دهكريَن، سالَيَك
ئهو دهستكاريه بهحهلآلَ دادهنيَن و سالَيَكيش بهحهرام، بؤ ئهوهى ئهو
مانگانه ريَك بكهون لهگهلَ ژمارهى ئهو مانگانهى كه خوا حهرامى كردوون، بهم
جؤره ئهوهى خوا حهرامى كردبوو حهلآلَيان دهكرد، ئهوانه كرداره ناپهسهندهكانى
خؤيان لاجوان كرابوو، خوايش هيدايهت و ريَنموويى هؤزى بىَ باوهرِان ناكات. )
ذمارةي
ناوةكاني خوا لة قورئاني ثيرؤزدا
( وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا
وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا
يَعْمَلُونَ ) (1)
ناوی خودا الله له كتيَبة ثيرؤزةكةيدا " 2699 " جار دوبارة
بؤتةوة ، ئةم ذمارةية دابةش نابيَت بةسةر هيض ذمارةيةكي تردا جطة لة ( يةك )
نةبيَت ، ئةمةش بةلَطةية لةسةر تاك و تةنهاي زاتي
خودا ناوي ثيرؤزي خودا الله 2699
جار هاتووة لة قورئاني ثيرؤزدا كة كؤتاي ئةم ذمارةية بة ( 99 ) هاتووة وة ناوةكاني
خوداش ( 99 ) ناوة !
عن ابي هريرة – رضي الله عنه -: (
إن رسول الله ~ قال : الله تسعة وتسعون اسماً الا واحداً لا يحفظها احد دخل الجنة
وهو وتر ويحيب الوتر ) (2)
لة ئةبووهورٍةيرِةوة لة ثيَغةمبةري خواوة ~ دةطيَرِيَتةوة (( خودا نةوةد و
نؤ ناوي هةية ، لةسةد يةك كةم ، هةركةس لةبريان كات دةضيَتة بةهةشتةوة ، وة خواي
طةورة تاكة و تاكي ثيَخؤشة
_____________________
(1) الأعراف
[180] (2) اخرجه البخاري
: في الكتاب الدعوات ( 6410 ) ، ومسلم في الكتاب الذكر والدعاء ( 3677 ) ...
كرؤكي قورئان
يس [1]
وَالْقُرْآَنِ الْحَكِيمِ
[2](1)
ثيَغةمبةري خوا ~ دةفةرميَت ( يس [1] وَالْقُرْآَنِ الْحَكِيمِ [2] ) كرؤكي قورئانة موعجيزةيةكي سةر
سورِهيَنةر لة نيَوان قورئان و فةرمودةى ثيَغةمبةري خودا ~ هةية ، لةم ئايةتة
ثيرؤزة سورةتى ( يس ) دا بةلَطةيةكي بةجيَية لةنيَوان قورئان و فةرموودة و رِاستى
و دروستى ئةم ثةرتوكة ثيرؤزة .
لةناو خودي قورئاني ثيرؤزدا وشةى ( قورئان )
بةهةردوو شيَوةى ( القرآن ) و ( قرآن )
58 جار هاتووة (2) ، هةروةها ذمارةى سورةتةكاني قورئان لة ( 114 )
ثيَك هاتووة ، كة (29) سورةتيان سةرةتاي بةثيتي ( مقطعة ) دةستى ثيَكردووة ، يةكةم
سورةتيان ( البقرة ) كؤتا سورةتيان ( القلم )
ة ، كة لةنيَوةندي ئةم (29) يةدا ، سورةتى ( يس ) ( 19 ) هةم سورةتة ،
ضونكة ئةويش بة ثيتي ( مقطعة ) دةستى ثيَكردووة .
لةم باسةدا (3) ذمارةمان لةبةردةستدا هةية :
1 . ذمارةى سورةتةكاني قورئاني ثيرؤز = 114
2 . ضةند جار وشةى ( قورئان ) كة دووبارة
بؤتةوة = 58
3 . ذمارةى سورةتى ( يس ) لةنيَوان 29
سورةتةكةدا = 19
________________
(1) سورةتى يس ( 1\2
)
(2) وشةى قورئان بة هةموو
شيَوةكانيةوة ( 68) جار دووبارة بؤتةوة لة قورئاني ثيرؤزدا ، بةلاَم بةهةردوو وشةى
( قرآن ) و (القرآن) 58 جار دووبارة بؤتةوة .
ثاشان ئةطةر ذمارةى وشةكاني ئايةتى يةكةم و
دووهةم لة سورةتةكةدا خالَبةند بكةين ، دةبينين لة (4) وشة ثيَك هاتووة :
يس
و القرآن الحكيم
2 1 6 6 =
6612
دةبينين كة بةثيَي خالَبةندي ذمارةى وشةكاني
ئايةتى ( يس [1] وَالْقُرْآَنِ الْحَكِيمِ [2] يةكسانة بة
( 6612 )
ذمارة هةزاريةكان
لة ئةنجامي خالَبةندي ذمارةى وشةكاني ئايةتى (
يس [1] وَالْقُرْآَنِ الْحَكِيمِ [2] ، ذمارة (
6612 ) مان بةدةست كةوت ، هةروةها ئاماذةمان كرد بةسورةتةكان كة لة ( 114 ) سورةت
ثيَك هاتوون ، وة وشةى قورئان لةناو خودي قورئاندا ( 58 ) جار هاتووة .....
ئةنجام :
114
× 58 = 6612
!!
ذمارةي ذمارةى دووبارة
سورةتةكاني بوونةوةى وشةى
قورئاني ثيرؤز ( قورئان ) لة قورئاندا
ئةنجامي كؤتاي :
(1)
ذمارةى خالَبةندي وشةكاني ئايةتى ( يس [1] وَالْقُرْآَنِ الْحَكِيمِ [2] يةكسانة
بة ذمارةى سورةتةكان و ذمارةى ضةند جارةى ( قورئان ) 114 ×
58 = 6612 .
(2)
ئةطةر ذمارةكة
ثيَضةوانة بكةين دةبينين هةر هاوتاية لةطةلَ كرؤكي قورئان : 19 ×
114 = 2166
هاوتا لةطةلَ ناوةرِؤكدا .
(3)
لة قورئاني
ثيرؤزدا يةكةم ئايةت بةسلةمةية ( بسم الله الرحمن الرحيم ) كة لة (19) ثيت ثيَك
هاتووة و ( 114 ) جار لة قورئاندا دووبارة بووةتةوة ، كة ئةم ذمارة لة ثاشماوةكاني ذمارة ( 19 ) ية
!!
6 ×
19 = 114
وآخر دعوانا أن
الحمد لله رب العالمين
ناوةرِؤك
1 . _ ثيَشةكي
2 . _ زانستى ئاو
3 . _ زةوي زاني
4 . _ فيزيا
5 . _ فيسيؤلؤجي
6 . _ ئيعجازي ذمارةى لة قورئاني ثيرؤزدا
·
سالَي ( 12 ) مانطة لة قورئاني ثيرؤزدا
·
ذمارةي ناوةكاني خوا لة قورئاني ثيرؤزدا
·
كرؤكي قورئان
سةرضاوةكان
·
القرآن الكريم
·
كتاب العلم \
محمد بن صالح العثيمين
·
اقرا \ عائض بن
عبدالله القرني
·
الموسعة الذهبية
في القرآن \ احمد مصطفي متولي
·
صحيح مسلم \ بشرح
الامام النووي
·
الموسوعة الاعجاز
العلمي في القران الكريم والسنة المطهرة \ الحاج يوسف احمد
·
الموسوعة الاعجاز
الفلكي والرقمي في القران الكريم \ عبدالكريم احمد
·
من اسرار القران
الكريم العددية \ عبدالدائم الكحيل
·
معجزة ( بسم الله
الرحمن الرحيم ) \ عبدالدائم الكحيل
·
محمد رِيَبازي
ذيانة \ بةرطي ثيَنجةم \ د. كاوة فةرةج
سةعدوون
تعليقات
إرسال تعليق